Wat is een VLAN?
VLAN staat voor Virtual Local Area Network. Het is een netwerktechnologie waarmee je virtuele netwerken kunt creëren binnen één fysiek netwerk, zoals een Switch. Hierdoor kunnen apparaten logisch worden gescheiden, ook al zijn ze fysiek verbonden met hetzelfde netwerkapparaat.
Met VLANs kun je Netwerksegmentatie toepassen zonder extra fysieke bekabeling of switches.
🧠 Waarom VLANs gebruiken?
- Netwerksegmentatie zonder extra hardware
- Beveiliging: apparaten van verschillende afdelingen of functies kunnen van elkaar worden gescheiden
- Beheer: netwerkverkeer is eenvoudiger te organiseren en monitoren
- Prestaties: broadcast-verkeer blijft beperkt binnen het VLAN
🔧 Hoe werkt een VLAN?
Apparaten die in hetzelfde VLAN zitten, kunnen elkaar direct bereiken, alsof ze op een eigen lokaal netwerk zitten. Verkeer tussen verschillende VLANs verloopt via een Router of Layer 3-Switch, waarbij beveiligingsmaatregelen zoals Firewall toegepast kunnen worden.
Elke netwerkpoort op een Switch kan handmatig worden toegewezen aan een specifiek VLAN-ID.
🏭 Toepassing in industriële omgevingen
In industriële netwerken worden VLANs vaak gebruikt om:
| VLAN | Toepassing |
|---|---|
| VLAN 10 | PLC-netwerk (laag 1-2 in Purdue Model) |
| VLAN 20 | SCADA- en HMI-netwerk |
| VLAN 30 | MES- of MOMS-laag |
| VLAN 40 | Kantoorautomatisering / IT |
| VLAN 50 | Gastnetwerk voor externe leveranciers |
🔐 In combinatie met Zone and Conduits-model kunnen VLANs de fysieke Zone logisch versterken en het verkeer tussen Zone afdwingen via Firewall.
🛡️ VLANs als onderdeel van Defence in Depth
Defense in Depth is een Cybersecuritystrategie waarbij meerdere beveiligingslagen samenwerken om systemen te beschermen tegen verschillende soorten aanvallen. VLANs vormen hierin een logische verdedigingslaag, maar zijn op zichzelf niet voldoende.
Andere lagen binnen Defense in Depth kunnen zijn:
- Fysieke beveiliging (toegangscontrole, cameratoezicht)
- Firewall en routingregels tussen VLANs
- Authenticatie en Toegangsbeheer (bijv. RBAC of MFA)
- Monitoring en Logging
- Back-ups en herstelprocedures
- Beveiligde Remote Access met Jump Server of VPN
🎯 Door VLANs in te zetten binnen een breder Defense in Depth-concept, ontstaat een robuust netwerk waarin indringers of fouten niet zomaar van het ene segment naar het andere kunnen bewegen.
📌 Samengevat
Een VLAN is een virtueel netwerk binnen een fysiek netwerk, dat helpt bij het logisch scheiden van apparaten en systemen. Het is een efficiënte manier om beveiliging, segmentatie en beheer toe te passen — zowel in IT als OT.