Wat is PubSub?
PubSub staat voor Publish/Subscribe en is een communicatiepatroon waarbij zenders (publishers) berichten versturen zonder zich te richten tot specifieke ontvangers (subscribers). Ontvangers ontvangen alleen de berichten waarvoor ze zich hebben geabonneerd.
In OT-netwerken wordt PubSub vooral toegepast in moderne protocollen zoals OPC UA PubSub, MQTT en DDS – voor efficiënte en schaalbare datadistributie tussen veldapparaten, PLC’s en IT-systemen.
🧠 Hoe werkt PubSub?
- Publishers versturen berichten naar een tussenlaag of kanaal (topic, bus, broker)
- Subscribers ontvangen alleen berichten over onderwerpen (topics) waarop ze zijn geabonneerd
- Er is geen directe koppeling tussen zender en ontvanger – dit maakt het systeem losgekoppeld en schaalbaar
- Transport kan via:
- Multicast (UDP) – zoals in OPC UA PubSub voor low-latency
- Broker-based (TCP) – zoals MQTT met centrale berichtverdeling
PubSub wordt vaak gebruikt voor real-time statusupdates, metingen en alarmen in moderne industriële netwerken.
🏭 Toepassing van PubSub in industriële netwerken
- Realtime communicatie tussen veldapparatuur, Edge Computing en Historian
- Alarmdistributie in SCADA-systemen zonder polling
- Procesdata publicatie naar meerdere consumers (bijv. MES, cloud, monitoring)
- Integratie tussen IT en OT via bijvoorbeeld MQTT broker of OPC UA PubSub
- Event-based automatisering in smart factories en Industrie 4.0-toepassingen
PubSub maakt efficiënte communicatie mogelijk bij grootschalige, gedistribueerde systemen.
🔍 PubSub vs. Client-Server
| Aspect | PubSub | Client-Server |
|---|---|---|
| Koppeling | Losgekoppeld – publish en subscribe | Gekoppeld – directe verbinding |
| Schaalbaarheid | Hoog – veel consumers per publisher | Beperkt – 1 op 1 of beperkt aantal clients |
| Latency | Laag (bij multicast) | Gemiddeld – afhankelijk van poll/cycle |
| Gebruik in OT | Realtime, event-based, condition monitoring | Historian logging, SCADA-polling, configuratie |
| Voorbeelden | MQTT, OPC UA PubSub, DDS | OPC UA Client/Server, Modbus TCP |
🔐 Beveiligingsaspecten
- Broker-gebaseerde systemen (zoals MQTT) vereisen authenticatie, encryptie en ACL’s
- Multicast-gebaseerde systemen (zoals UDP PubSub) zijn kwetsbaar zonder netwerksegmentatie
- Gebruik TLS, VLAN, Firewall en SIEM voor veilige datastromen
- PubSub-architecturen moeten beschermd worden tegen spoofing en replay-aanvallen
- Implementeer RBAC voor toegangscontrole op topics of publishers
PubSub vereist een zorgvuldige beveiligingsarchitectuur, vooral in systemen met multicast of internetverbinding.
📌 Samengevat
PubSub is een modern communicatiepatroon dat schaalbare, efficiënte en realtime gegevensdistributie mogelijk maakt in OT-netwerken. Het is de basis voor event-driven architecturen, edge-integraties en digitale transformatie in de industrie.