Wat is Least Privilege?
Least Privilege (in het Nederlands: principe van de minste bevoegdheden) is een fundamenteel beveiligingsprincipe waarbij een gebruiker, apparaat of proces alleen de minimale rechten krijgt die nodig zijn om zijn taak uit te voeren — niet meer, niet minder.
In OT-netwerken voorkomt het toepassen van Least Privilege dat ongeautoriseerde handelingen of toegang tot kritieke systemen plaatsvinden, bewust of onbewust.
🧠 Hoe werkt Least Privilege?
- Elke gebruiker, dienst of component krijgt exact de toegangsrechten die nodig zijn voor specifieke functies
- Toegang tot systeemfuncties, netwerksegmenten of apparaten wordt beperkt via RBAC, ACL, en Group Policy
- Machtigingen worden regelmatig gecontroleerd en ingetrokken als ze niet meer nodig zijn
- Beperkingen gelden voor:
- Gebruikersaccounts
- Applicaties
- Netwerkverkeer
- Remote access
Least Privilege is een pijler binnen het Zero Trust-model en Defense in Depth.
🏭 Toepassing van Least Privilege in OT-netwerken
- Alleen engineers mogen wijzigingen aanbrengen op PLC’s of SCADA
- Operators krijgen alleen toegang tot hun proceszone of werkstation
- Serviceaccounts voor onderhoud krijgen tijdelijk beperkte toegang
- Toegang tot netwerksegmenten wordt beperkt via Firewall en VLAN
- Remote Access (bijv. via Jump Server) wordt afgeschermd met per-gebruikerstoegang en tijdsrestricties
Toepassen van Least Privilege verkleint het risico op sabotage, misbruik of fouten binnen OT-omgevingen.
🔍 Least Privilege vs. Admin by Default
| Aspect | Least Privilege | Standaardbeheer (onveilig) |
|---|---|---|
| Toegangsrechten | Alleen wat nodig is | Alles open of adminrechten |
| Risico op misbruik | Sterk verlaagd | Hoog |
| Beheer | Fijnmazig, gecontroleerd | Snel, maar onveilig |
| Toepassing in OT | Aanbevolen – verhoogt beschikbaarheid en veiligheid | Vaak nog realiteit in oudere installaties |
🔐 Beveiligingsaspecten
- Combineer met RBAC of ABAC (Attribute-Based Access Control)
- Implementeer via Active Directory of Entra ID met Group Policy
- Verklein aanvalsvlak bij Malware, Phishing of insider threats
- Monitor en log alle rechtenwijzigingen met SIEM
- Automatiseer rechtenintrekking bij rolwijzigingen of offboarding
Een gebruiker met te veel rechten vormt een potentieel beveiligingsrisico, ook zonder kwade intentie.
📌 Samengevat
Least Privilege is een fundamenteel principe voor het beperken van toegang tot wat écht nodig is, en daarmee essentieel voor veilige OT-netwerken. Door machtigingen te minimaliseren en te beheren, wordt de kans op fouten, aanvallen of sabotage drastisch verkleind.