Wat is een Noodstop?
Een noodstop is een veiligheidsvoorziening waarmee een operator in geval van nood een machine of proces onmiddellijk en veilig kan uitschakelen. Het doel is om mens, machine en omgeving te beschermen tegen gevaar of schade.
Een noodstop is verplicht op de meeste industriële machines volgens de Machinerichtlijn en moet voldoen aan normen zoals NEN-EN-ISO 13850 en NEN-EN-ISO 13849.
🧠 Hoe werkt een noodstop?
- Mechanische bediening
- Grote rode knop, vaak met gele achtergrond
- Drukactie (vergrendelend) schakelt direct de machine uit
- Handmatig resetten vereist (trekken of draaien)
- Elektrische onderbreking
- Onderbreekt voeding of signaal via Veiligheidsrelais of Safety PLC
- Kan ook pneumatische of hydraulische systemen stilleggen
- Veilige reactieketen
- Alle gevaarlijke bewegingen stoppen direct
- Machine blijft uitgeschakeld tot herstartprocedure is voltooid
🏭 Toepassing in industriële omgevingen
- Machines met bewegende onderdelen: transportbanden, robots, persen
- Besturingskasten, HMI-panelen, bedieningsconsoles
- Mobiele units of technische ruimtes
- Proceslijnen met continu werkende installaties
Noodstops moeten goed zichtbaar, eenvoudig bereikbaar en op logische locaties worden geplaatst.
🔍 Eisen aan noodstopinstallatie
| Aspect | Vereiste volgens norm |
|---|---|
| Vorm en kleur | Rode knop met gele achtergrond (ISO 13850) |
| Functie | Machine onmiddellijk en volledig uitschakelen |
| Vergrendeling | Ja, reset pas mogelijk na manuele handeling |
| Redundantie | Bij hogere PL of SIL vereiste dubbele paden |
| Diagnostiek | Foutdetectie via Veiligheidsrelais of PLC |
Een noodstop is geen vervanging voor preventieve maatregelen, maar een aanvullende bescherming.
🔐 Beveiligingsaspecten
- Onderdeel van veiligheidskring met Veiligheidsrelais of Safety PLC
- Lock-out Tag-out kan vereist zijn bij herstart of onderhoud
- Noodstopwerking moet worden getest bij ingebruikname en periodiek gecontroleerd
- Werkvergunning verplicht bij uitschakeling voor onderhoud
- Vermelding in RI&E en opgenomen in Training en instructies
Manipulatie of onbruikbare noodstopvoorzieningen leiden tot ernstige overtredingen van de Arbowet.
📌 Samengevat
De noodstop is een cruciaal veiligheidsmiddel dat directe uitschakeling van gevaarlijke processen mogelijk maakt. Het biedt bescherming tegen letsel en schade en is verplicht bij vrijwel elke industriële installatie.