Wat is NEN-EN-ISO 13850?
NEN-EN-ISO 13850 is de internationale norm die eisen stelt aan de functie van de noodstopinrichting op machines. De norm definieert hoe een Noodstop moet functioneren, hoe deze bediend moet worden en aan welke eisen de knop zelf moet voldoen.
De norm is van toepassing op alle machines waarop het risico bestaat dat mens of installatie schade oploopt bij onverwachte of ongecontroleerde bewegingen. Machinerichtlijn vereist naleving van deze norm bij ontwerp en CE-markering.
🧠 Wat regelt NEN-EN-ISO 13850?
- Doel van de noodstop
- Het snel en veilig uitschakelen van gevaarlijke bewegingen
- Beperken van schade aan mens, machine of omgeving
- Vormgeving en bediening
- Ronde rode drukknop op gele achtergrond
- Vergrendelend mechanisme: blijft in ingedrukte positie tot reset
- Bediening met één hand, zonder hulpmiddelen
- Functionele eisen
- Werkt onafhankelijk van de normale stopfunctie
- Onderbreekt voeding of stuursignaal via Veiligheidsrelais of Safety PLC
- Machine mag niet automatisch herstarten
🏭 Toepassing in industriële automatisering
- Machines met bewegende delen: persen, robots, transportbanden
- Paneelbouw: Besturingskast, HMI, lokale bedienstations
- Mobiele installaties, units in de procesindustrie
- Productielijnen met meerdere operatorstations
Elke bedieningslocatie moet voorzien zijn van een goed bereikbare en zichtbare noodstop.
🔍 Noodstop volgens ISO 13850
| Eis | Toelichting |
|---|---|
| Kleur en vorm | Rood + geel, paddestoelvormig |
| Bereikbaarheid | Onbelemmerd, zonder risico voor gebruiker |
| Herstart | Alleen na manuele reset door bevoegde persoon |
| Veiligheidsniveau | Moet voldoen aan vereiste PL of SIL (indien van toepassing) |
| Controle en onderhoud | Regelmatige functionele controle vereist |
De noodstop is géén preventieve maatregel, maar een corrigerende laatste mogelijkheid bij gevaar.
🔐 Beveiligingsaspecten
- Altijd opnemen in veiligheidskring met Veiligheidsrelais of Safety PLC
- Reset mag alleen buiten de gevaarzone mogelijk zijn
- Herstart vereist expliciete gebruikersactie – géén auto-reset
- Vermelding in RI&E, Werkvergunning en Training verplicht
- Regelmatige visuele inspectie en functionele test uitvoeren
Een slecht geplaatste of niet-werkende noodstop leidt tot directe afkeur bij inspectie of CE-audit.
📌 Samengevat
NEN-EN-ISO 13850 schrijft voor hoe een Noodstop ontworpen, geplaatst en toegepast moet worden op machines. De norm borgt dat noodstops betrouwbaar zijn, snel werken en bijdragen aan veilige werkomgevingen.