Wat is IEC 61508?
IEC 61508 is de internationale basisnorm voor functionele veiligheid van elektrische, elektronische en programmeerbare elektronische systemen (E/E/PE). Het beschrijft het volledige veiligheidslevenscyclusproces: van Risicobeoordeling, ontwerp, realisatie en gebruik tot buitenbedrijfstelling.
IEC 61508 vormt de fundamentele basis voor sectorale normen zoals IEC 61511 (procesindustrie), IEC 62061 (machinebouw) en ISO 26262 (automotive).
🎯 Doel van de norm
De norm beoogt het ontwerpen van systemen die:
- veilig blijven functioneren, zelfs bij storingen
- voldoen aan een vooraf gedefinieerd risiconiveau
- voorzien zijn van een aantoonbaar veiligheidsniveau: de SIL (Safety Integrity Level)
🧱 Opbouw van de norm
| Deel | Onderwerp |
|---|---|
| IEC 61508-1 | Algemene eisen |
| IEC 61508-2 | Eisen aan E/E/PE-systemen |
| IEC 61508-3 | Softwaregerichte eisen |
| IEC 61508-4 | Begripsverklaring |
| IEC 61508-5 | Onderbouwing voor risicoreductie |
| IEC 61508-6 | Testen en validatie |
| IEC 61508-7 | Aanbevolen technieken en methodologieën (RMTs) |
🧠 Wat is een Safety Integrity Level (SIL)?
SIL is een maat voor de betrouwbaarheid en veiligheid van een functie. Hoe hoger de SIL, hoe kleiner de kans op een gevaarlijke fout (PFH of PFD):
| SIL | Continue (PFH) | Demande-gebaseerd (PFDavg) |
|---|---|---|
| SIL 1 | ≥10⁻⁶ tot <10⁻⁵ 1/h | ≥10⁻² tot <10⁻¹ per vraag |
| SIL 2 | ≥10⁻⁷ tot <10⁻⁶ 1/h | ≥10⁻³ tot <10⁻² |
| SIL 3 | ≥10⁻⁸ tot <10⁻⁷ 1/h | ≥10⁻⁴ tot <10⁻³ |
| SIL 4 | ≥10⁻⁹ tot <10⁻⁸ 1/h (zelden vereist) | ≥10⁻⁵ tot <10⁻⁴ |
In de praktijk komt SIL 4 zelden voor en wordt vooral SIL 1–3 toegepast in de industrie.
🧩 Relatie met andere normen
| Norm | Relatie met IEC 61508 |
|---|---|
| IEC 61511 | Sectorale toepassing voor procesindustrie |
| IEC 62061 | Machineveiligheid; afgeleid van 61508 |
| ISO 13849-1 | Alternatief voor machines; zonder formeel SIL, maar PL-gericht |
| ISO 26262 | Functionele veiligheid in de auto-industrie |
| IEC 61496 | Beveiliging met ESPE’s (lichtschermen) op basis van 61508 |
🔧 Wanneer pas je IEC 61508 toe?
| Toepassing | Toelichting |
|---|---|
| Ontwerp van Safety PLC’s | SIL-certificering vereist (bv. SIL 2 of 3) |
| Sensoren/actuatoren met veiligheidsfunctie | SIL-conforme ontwikkeling vereist |
| Ontwikkeling van Veiligheidsrelais | Componenten worden gevalideerd volgens 61508 |
| Integratie van complete veiligheidsfuncties | Systemen worden gevalideerd op basis van gewenste SIL |
✅ Best practices
- Volg de volledige veiligheidslevenscyclus (hazard analysis → ontwerp → verificatie → gebruik)
- Kies componenten met aantoonbare SIL-capaciteit (certificaten, PFH/PFD-waarden)
- Documenteer je maatregelen in een Veiligheidsdossier
- Voer validatie en FMEA uit volgens aanbevelingen in deel 6 & 7
- Let op softwareontwikkelingspraktijken conform deel 3
📌 Samengevat
IEC 61508 is de internationale standaard voor functionele veiligheid van elektronische systemen. Het legt de basis voor SIL-classificaties, ontwerpprincipes en validatie van veiligheidsgerelateerde besturingssystemen.