Wat is een Risicobeoordeling?
Een Risicobeoordeling is het systematisch identificeren, analyseren en evalueren van risico’s die de veiligheid, beschikbaarheid, integriteit of vertrouwelijkheid van systemen, processen en mensen kunnen beïnvloeden. In een OT-context helpt het bij het beschermen van industriële installaties tegen zowel technische als menselijke bedreigingen.
Risicobeoordeling is een kernactiviteit binnen Risk Management en vormt de basis voor het nemen van gerichte beveiligingsmaatregelen.
🧠 Hoe werkt een Risicobeoordeling?
- Identificatie van risico’s
- Welke bedreigingen bestaan er voor systemen, netwerken, processen en personeel?
- Denk aan cyberaanvallen, storingen, menselijke fouten, brand, stroomuitval, sabotage
- Kwetsbaarheden vaststellen
- Welke zwakke plekken maken het systeem vatbaar?
- Voorbeelden: legacy PLC, onvoldoende Access Control, verouderde firmware
- Impact bepalen
- Wat is de mogelijke schade bij exploitatie van het risico?
- Factoren: financieel verlies, milieuschade, productiestilstand, levensgevaar
- Waarschijnlijkheid inschatten
- Hoe groot is de kans dat het risico zich voordoet?
- Gebaseerd op historische data, dreigingsinformatie, Threat Intelligence
- Risicoscore berekenen
- Impact × Kans = Risicoscore
- In kaart gebracht in een risicomatrix
- Maatregelen definiëren
- Preventie (bijv. Firewall, Security Awareness)
- Detectie (bijv. Anomaliedetectie, SIEM)
- Reactie (bijv. Incident Response Plan)
- Herstel (bijv. Backup, Disaster Recovery)
🏭 Risicobeoordeling in OT
| Aspect | Toelichting |
|---|---|
| Industriële processen | Hoge impact bij verstoring: veiligheid, productie, milieu |
| Legacy systemen | Niet altijd te patchen of te monitoren |
| Fysieke componenten | Risico’s niet alleen digitaal, maar ook mechanisch/elektrisch |
| Compliance-eisen | IEC 62443, ISO 27001, BIO, NIS2 vragen risicobeoordeling |
Typische methodes:
- HAZOP (Hazard and Operability Study)
- LOPA (Layer of Protection Analysis)
- FMEA (Failure Mode and Effects Analysis)
- BOW-TIE-analyse
🔐 Relatie tot cybersecurity
- In OT-context vaak onderdeel van een bredere Cybersecurity Risk Assessment
- Input voor:
- Security Level (volgens IEC 62443)
- Business Impact Analysis
- Mitigerende Maatregelen zoals netwerksegmentatie of Access Control
📌 Samengevat
Een Risicobeoordeling is essentieel om kwetsbaarheden te begrijpen en de juiste beveiligingsmaatregelen te nemen, zeker in omgevingen waar veiligheid, beschikbaarheid en continuïteit van cruciaal belang zijn.