Wat is IEC 61496?
IEC 61496 is een internationale norm die de veiligheidseisen en testprocedures vastlegt voor elektrosensitieve beschermingsmiddelen (ESPE) zoals:
- Lichtschermen (light curtains)
- Area scanners (laser-scanners)
- Elektrosensitieve matten of optische detectievelden
De norm bepaalt aan welke veiligheids- en functionele eisen deze systemen moeten voldoen om als betrouwbare risicobeperkende maatregel te mogen worden ingezet bij gevaarlijke machines.
🧠 Opbouw van de norm
De norm bestaat uit meerdere delen:
| Deel | Titel |
|---|---|
| IEC 61496-1 | Algemene eisen voor alle elektrosensitieve beveiligingen |
| IEC 61496-2 | Eisen specifiek voor actieve opto-elektronische beschermingsmiddelen Type 4 (bv. lichtschermen) |
| IEC 61496-3 | Voor actieve opto-elektronische apparaten Type 3 |
| IEC 61496-4 | Voor contactloze elektrosensitieve apparatuur zoals radar |
🔐 Eisen en criteria uit IEC 61496-1
| Categorie | Voorbeelden van eisen |
|---|---|
| Functionele veiligheid | Foutdetectie, fail-safe gedrag, redundantie |
| Immuniteit | Bestand tegen EMC, lichtinval, temperatuur |
| Responsietijd | Moet binnen opgegeven tijdsspanne reageren |
| Testprocedures | Gecontroleerde fouteninjectie en detectietests |
| Interface-eisen | Bijv. veilige OSSD-uitgangen (Output Signal Switching Device) |
Apparaten die voldoen aan IEC 61496 mogen worden ingezet voor veiligheidstoepassingen tot PL e / SIL 3, afhankelijk van het ontwerp en integratie.
⚙️ Toepassing in de praktijk
| Apparaattype | Normdeel | Toepassing |
|---|---|---|
| Lichtscherm (Type 4) | IEC 61496-2 | Hand-/vingerdetectie bij open toegang |
| Area scanner (2D lidar) | IEC 61496-3 | Zonebewaking rondom robot of AGV |
| Radar-detectie (3D) | IEC 61496-4 | Contactloze detectie in stoffige/ruige omgevingen |
| Hybride systemen | Combinatie | Detectie én controle via meerdere technologieën |
📏 Koppeling met andere normen
| Norm | Relatie met IEC 61496 |
|---|---|
| ISO 13849-1 | Prestatie-eisen aan veiligheidssystemen waarin ESPE geïntegreerd zijn |
| ISO 13855 | Bepaling van minimale afstanden t.o.v. gevarenzones |
| Machinerichtlijn | Juridisch kader waarin ESPE als risicobeperkende maatregel moet voldoen |
| IEC 62061 | Functionele veiligheid, alternatieve route voor risicobeoordeling |
✅ Best practices
- Gebruik alleen lichtschermen/scanners met Type 3 of Type 4-certificering volgens IEC 61496
- Verifieer documentatie, CE-markering en conformiteitsverklaring van de fabrikant
- Documenteer OSSD-test, reactietijd en foutdetectie in het Veiligheidsdossier
- Controleer werking regelmatig via testapparatuur of periodieke inspectie]
- Combineer altijd met juiste SIL/PL-analyse en afstanden volgens ISO 13855
📌 Samengevat
IEC 61496 definieert de technische en functionele eisen voor lichtschermen en soortgelijke detectiesystemen in veiligheidskritische toepassingen. Het is een onmisbare norm voor machinebouwers en integrators die veilige toegang tot gevaarlijke Zone willen garanderen.