Wat is een Lichtscherm?
Een Lichtscherm (ook wel: lichtgordijn of Safety light curtain) is een contactloze veiligheidsvoorziening die een machine automatisch uitschakelt of stilzet zodra een object – meestal een hand of arm – een vooraf gedefinieerd beschermingsveld doorkruist.
Lichtschermen worden vaak toegepast bij robotcellen, persinstallaties, verpakkingslijnen of toegangsdeuren van gevaarlijke Zone.
🧠 Hoe werkt een Lichtscherm?
Een lichtscherm bestaat uit:
- Een zender die een raster van infraroodstralen uitzendt
- Een ontvanger die deze stralen detecteert
- Een Safety PLC of Veiligheidsrelais die bij onderbreking direct een veilige stop uitvoert
Wanneer één of meerdere lichtstralen worden onderbroken, wordt de veiligheidsfunctie geactiveerd.
📐 Belangrijke specificaties
| Eigenschap | Toelichting |
|---|---|
| Resolutie | Min. detecteerbare objectgrootte (bv. 14 mm voor vingers, 30 mm voor hand) |
| Beschermingshoogte | Verticale dekking van het detectieveld |
| Reikwijdte | Maximaal detectiebereik (bijv. 3 m, 6 m, 12 m) |
| Reactietijd | Tijd tussen detectie en machine-stilstand |
| Beveiligingsniveau | PL of SIL afhankelijk van toepassing (zie ISO 13849-1) |
| OSSD-uitgangen | Output voor veiligheidsketen (bijv. 2x PNP redundant) |
🛡️ Veiligheid en normen
| Norm | Relevantie |
|---|---|
| ISO 13855 | Positiebepaling t.o.v. gevaar (minimale afstand tot risicozone) |
| ISO 13849-1 | Prestatie-eisen voor veiligheidsfuncties (PL c, d of e) |
| IEC 61496 | Specifieke norm voor elektrosensitieve beschermingsmiddelen |
| Machinerichtlijn | Wettelijk kader in EU voor gebruik van lichtschermen |
Lichtschermen zijn alleen voldoende veilig als ze correct zijn gepositioneerd, aangesloten en gevalideerd.
🧩 Toepassingsvoorbeelden
| Toepassing | Doel |
|---|---|
| Invoerrobot bij verpakkingslijn | Voorkomen dat operator in grijpzone komt |
| Bedieningspaneel bij pers | Voorkomen dat handen in gevarenzone belanden |
| Onderhoudsdeur bij CNC | Uitschakelen van beweging bij openen |
| Transportbaan met stopfunctie | Automatische stop bij obstakeldetectie |
✅ Best practices
- Kies juiste resolutie op basis van risicobeoordeling (vinger/hand/arm)
- Bepaal de minimale installatiediepte volgens ISO 13855
- Test periodiek op werking en integriteit (OSSD-functie)
- Beveilig tegen manipulatie (bv. reflectoren, bypass, afdekkingen)
- Combineer met Veiligheidsrelais of Safety PLC met foutdetectie
- Documenteer in Veiligheidsdossier en koppel aan CE-markering
📌 Samengevat
Lichtschermen zijn essentiële componenten in veilige Industriële Automatisering. Ze moeten correct zijn geselecteerd, geïnstalleerd én gecontroleerd in lijn met relevante normen.