Wat is ISO 13855?
ISO 13855 is de internationale norm voor het positioneren van veiligheidsvoorzieningen op basis van de benadering van een menselijk lichaam of lichaamsdeel. Het geeft rekenregels en richtlijnen voor de minimale afstand tussen een detectiesysteem (zoals een Lichtscherm) en de gevarenzone.
De norm zorgt ervoor dat een machine voldoende snel tot stilstand komt voordat een operator het gevaar daadwerkelijk bereikt.
🎯 Waarvoor wordt ISO 13855 gebruikt?
| Toepassing | Voorbeeld |
|---|---|
| Positionering van Lichtscherm | Afstand tot gevaar berekenen o.b.v. stopafstand van machine en reactiesnelheid |
| Opstelling van veiligheidsmat | Bepalen van noodzakelijke overlap met voetpad en stopzone |
| Afstand van area scanner | Zo plaatsen dat detectie vóór risico-interactie plaatsvindt |
| Validatie van bestaande installaties | Controleren of afstanden voldoen aan norm na aanpassing of MOC |
📐 Belangrijke variabelen
| Parameter | Betekenis |
|---|---|
S | Minimale afstand tussen detectiepunt en gevarenzone (mm) |
K | Benaderingssnelheid van lichaamsdeel (mm/s), standaard = 1600 mm/s |
T | Totale stop- en reactietijd van systeem (sec) |
C | Correctiefactor (bv. +120 mm bij lichtschermen met resolutie >40 mm) |
Basisformule:
S = (K × T) + C
Bijvoorbeeld: Een machine heeft een stop-/reactietijd van 0,3 sec en gebruikt een lichtscherm met grove resolutie:
S = (1600 × 0,3) + 120 = 600 mm
Dus het lichtscherm moet minimaal 60 cm vóór de gevarenzone worden geplaatst.
📏 Tabel: typische K-waarden
| Benaderingstype | K (mm/s) |
|---|---|
| Arm of hand | 1600 mm/s (standaard) |
| Hele persoon (lopen) | 2000 mm/s |
| Voet of been (matten) | 1600 mm/s |
🛠️ Toepassingsvoorbeelden
| Toepassing | Afstand volgens ISO 13855 |
|---|---|
| Lichtscherm met 30 mm resolutie | S = (1600 × T) + 8 mm |
| Lichtscherm met 50 mm resolutie | S = (1600 × T) + 120 mm |
| Veiligheidsmat | Rand mat moet min. 1600 × T mm van gevaar verwijderd zijn |
| Horizontaal lichtscherm | Extra correctiefactor (bv. +850 mm) i.v.m. mogelijkheid tot bukken |
NB: Let op C-waarden en gebruik altijd de actuele versie van de norm.
✅ Best practices
- Meet en documenteer T (stop-/reactietijd) met geschikte meetapparatuur
- Houd rekening met vertraging in Veiligheidsrelais of Safety PLC
- Neem voldoende marge bij positionering (veiligheid > efficiëntie)
- Controleer jaarlijks of opstelling nog voldoet (slijtage, onderhoud, herconfiguratie)
- Voeg meetrapport en rekenmethode toe aan je Veiligheidsdossier en CE-markering
📌 Samengevat
ISO 13855 biedt objectieve formules voor het veilig positioneren van detectievoorzieningen rond machines. Onmisbaar voor wie werkt met lichtschermen, scanners en veiligheidsmatten volgens de Machinerichtlijn.