Wat is Incident Response?
Incident Response (IR) is het georganiseerde proces waarmee een organisatie reageert op een Cybersecurity-incident, zoals een aanval, datalek of systeemcompromittering.
Het doel: snel reageren om schade te beperken, systemen te herstellen en herhaling te voorkomen.
Incident Response is essentieel voor organisaties die te maken krijgen met Ransomware, DDoS, Phishing, insider threats, OT-verstoringen of meldplichtige datalekken (bijv. onder NIS2 of AVG). Het team wat het incident probeert op te lossen is het Incident Response Team (IRT).
🎯 Waarom is Incident Response belangrijk?
- Beperkt schade bij een aanval of inbreuk
- Versnelt herstel van getroffen systemen of productie
- Voldoet aan wet- en regelgeving (zoals meldplicht bij het NCSC, CSIRT, of toezichthouder)
- Ondersteunt forensisch onderzoek
- Verbetert beveiligingsmaatregelen door lessons learned
🧭 De 6 fasen van Incident Response
Volgens best practices (NIST, ISO):
- Voorbereiding
- Incident Response Plan, team, contactlijsten, tools, training
- Detectie & identificatie
- Via SIEM, SOC, meldingen, gebruikersrapportages
- Classificatie & analyse
- Wat is de aard, omvang en impact van het incident?
- Containment
- Stop verdere verspreiding (isoleren systeem, blokkeren netwerkverkeer)
- Eradicatie & herstel
- Verwijder de oorzaak, herstel systemen en monitor na afloop
- Evaluatie / Lessons Learned
- Wat is er gebeurd? Wat kan beter? Rapporteer, leer en verbeter je proces
📦 Wat valt onder een “incident”?
| Voorbeeld | Categorie |
|---|---|
| Ransomware die een productieomgeving platlegt | Malware / OT-incident |
| Externe toegang via gestolen wachtwoord | Social engineering |
| Netwerkverkeer naar verdachte IP’s | Command & Control (C2) |
| Datalek van persoonsgegevens | Privacy-incident / AVG |
| Onbeveiligde VPN-toegang | Configuratiefout |
| Sabotage van een PLC-proces | OT-veiligheid / sabotage |
🛠️ Tools die helpen bij Incident Response
- SIEM (Security Information & Event Management)
- EDR / XDR (Endpoint/Extended Detection & Response)
- Asset Inventory en Vulnerability Management
- Firewall/IDS/SOC voor detectie en containment
- Forensische tools (bijv. Volatility, FTK)
- Incident Response Playbooks & templates
✅ Voordelen van goed Incident Response
- Snellere detectie en herstel
- Lagere kosten en impact van incidenten
- Betere voorbereiding op audits of meldplicht
- Verhoogde weerbaarheid tegen herhaling
- Transparantie richting toezichthouders of ketenpartners
🏭 Incident Response in OT-omgevingen
- Impact op fysieke processen en veiligheid is vaak groter
- Incidenten kunnen leiden tot productie-uitval of milieuschade
- Samenwerking nodig tussen IT, OT, engineering en veiligheidsteams
- Specifieke vereisten voor protocolkennis, zoals Modbus, DNP3, SCADA
📌 Samengevat
Incident Response is het gecoördineerde proces om snel en effectief te reageren op Cyberincidenten. Het is essentieel voor schadebeperking, herstel en voortdurende verbetering van je beveiligingsstrategie.