Wat is een Automaat?
Een automaat (ook wel installatieautomaat of installatiebeveiliging) is een herbruikbare elektrische beveiliging die automatisch de stroomkring onderbreekt bij overbelasting of kortsluiting. In tegenstelling tot een Zekering hoeft een automaat na afschakeling niet vervangen te worden, maar kan deze eenvoudig worden heringeschakeld.
Automaten beschermen kabels, installaties en apparatuur en zijn standaard in industriële verdeelinrichtingen en Besturingskasten.
🧠 Hoe werkt een automaat?
- Overbelasting
- Thermisch element (bimetaal) buigt bij langdurige overstroom
- Schakelt de kring automatisch uit
- Kortsluiting
- Elektromagnetische spoel schakelt direct bij hoge piekstromen
- Reactietijd in milliseconden
- Resetbaar
- Handmatig terug inschakelen na foutoplossing
- Geen vervanging nodig zoals bij zekeringen
🏭 Toepassing in industriële installaties
- Beveiliging van voedingen in MCC of Besturingskast
- Aansluitingen voor machines, motoren, PLC-systemen
- Bescherming van verlichting, stopcontacten, voedingen
- Veldbeveiliging voor IO-modules, voedingen, sensoren
Automaatkeuze hangt af van stroom, type belasting en gewenste uitschakelkarakteristiek.
🔍 Automaten vs. zekeringen
| Kenmerk | Automaat | Zekering |
|---|---|---|
| Herbruikbaar | Ja | Nee – eenmalig gebruik |
| Uitschakelsnelheid | Thermisch én elektromagnetisch | Alleen smeltdraad |
| Reset mogelijk | Ja | Nee, vervangen vereist |
| Onderhoud | Eenvoudiger | Tijdsintensiever |
| Installatiekosten | Iets hoger initieel | Lager, maar hogere vervangingskosten |
Voor kritische toepassingen worden vaak automaten én zekeringen gecombineerd.
🔐 Beveiligingsaspecten
-
Nominale stroom (In) kiezen op basis van draadcapaciteit en belasting
-
Uitschakelkarakteristiek (B, C, D):
-
B: snelle uitschakeling (lichte belasting)
-
C: standaard (motoren, gemengde belasting)
-
D: traag (hoge inschakelstromen, transformatoren)
-
Selectiviteit tussen hoofd- en eindgroepen vereist
-
Onderdeel van Lock-out Tag-out- of Werkvergunning-procedure bij werk aan installaties
-
Regelmatige controle op thermische belasting en correcte werking
In ATEX-omgevingen zijn automaten met explosieveilige behuizing nodig.
📌 Samengevat
Een automaat is een slimme, herbruikbare beveiliging tegen kortsluiting en overbelasting in elektrische installaties. Het is een betrouwbare oplossing voor veilige en efficiënte stroomverdeling in industriële omgevingen.