Wat is Architectuur?
Architectuur is het geheel van afspraken, principes, modellen en richtlijnen dat organisaties helpt bij het ontwerpen, inrichten en beheren van samenhangende informatievoorziening, processen en systemen. Het vormt het fundament onder digitale transformatie, standaardisatie en interoperabiliteit.
Architectuur voorkomt chaos en versnippering — het creëert overzicht, samenhang en stuurinformatie.
🧠 Waarom is architectuur belangrijk?
| Voordeel | Toelichting |
|---|---|
| Samenhang | Structuur tussen processen, applicaties en infrastructuur |
| Standaardisatie | Bevordert hergebruik, eenvoud en uitwisselbaarheid |
| Toekomstbestendig | Ondersteunt schaalbaarheid en technologische evolutie |
| Governance | Helpt bij sturing, besluitvorming en compliance |
| Interoperabiliteit | Essentieel voor samenwerking tussen ketenpartners en domeinen (bv. IT + OT) |
🏛 Relevante referentiearchitecturen
| Architectuur | Toepassingsgebied |
|---|---|
| NORA | Nederlandse Overheid Referentie Architectuur (rijksoverheidbreed) |
| GEMMA | Gemeentelijke Modelarchitectuur (voor gemeenten) |
| WILMA | Waterschaps Informatie- en Logisch Model Architectuur |
Deze architecturen bieden modellen, standaarden en best practices voor informatiestromen, processen, gegevensuitwisseling, beveiliging en beheer.
Ze vormen het “kapstokmodel” voor overheidsorganisaties — ook bij integratie met OT-systemen.
🏭 Architectuur en OT: de brug tussen IT en industrie
In de wereld van Operationele Technologie (OT) is architectuur traditioneel minder formeel vastgelegd dan in IT. Maar met de opkomst van Smart Industry, IIoT en integratie met SCADA, wordt architectuur ook in OT steeds belangrijker.
| Aspect | Architectuurrol in OT |
|---|---|
| Security by Design | Integreer OT-beveiliging vanaf de eerste ontwerpkeuzes |
| Netwerksegmentatie | Leg logische scheidingen vast tussen zones en lagen |
| Lifecycle Management | Structureer beheer van embedded devices, firmware, versies |
| OT-IT integratie | Beschrijf en beheer interfaces tussen productie en kantooromgeving |
| Standaardisatie | Gebruik modellen als ISA-95, ISA-99 of IEC 62443 in OT-architectuur |
Door architectuurprincipes ook in OT toe te passen, wordt het mogelijk om IT en OT verantwoord te integreren, met behoud van veiligheid, beschikbaarheid en controle.
🧩 Architectuur in samenhang
Een goede enterprise-architectuur beschrijft de samenhang tussen:
- Businessarchitectuur: processen, doelen, rollen
- Informatiearchitectuur: datastromen, begrippen, informatiemodellen
- Applicatiearchitectuur: systemen, koppelingen, interfaces
- Technische architectuur: infrastructuur, netwerken, protocollen
- OT-architectuur: embedded systemen, sensoren, veldapparatuur, real-time netwerken
In moderne overheidsorganisaties en industriële omgevingen zijn deze lagen onlosmakelijk verbonden.
📌 Samengevat
Architectuur is de ruggengraat van beheersbare, veilige en samenhangende informatievoorziening. Of het nu gaat om gemeentelijke IT, rijksbrede standaarden of industriële OT-netwerken — architectuur zorgt voor richting, afstemming en duurzaamheid.