Wat is OT-architectuur?
OT-Architectuur (Operationele Technologie-Architectuur) beschrijft de opbouw, samenhang en werking van de systemen, netwerken en processen die fysieke processen in de buitenwereld aansturen en bewaken. Het omvat o.a. SCADA-systemen, PLC’s, Sensor, Actuator, industriële netwerken en monitoringtools — én hun integratie met IT-systemen.
OT-Architectuur zorgt voor betrouwbare, veilige en beheersbare procesautomatisering, van veldlaag tot managementniveau.
🧱 Typische onderdelen van OT-architectuur
| Component | Beschrijving |
|---|---|
| PLC’s en RTU’s | Besturen en monitoren van fysieke processen (pompen, kleppen, motoren) |
| SCADA/HMI-systemen | Centrale monitoring en bediening van processen |
| Industriële netwerken | Protocollen als Modbus, Profibus, Profinet, Ethernet/IP, OPC-UA |
| Sensoren & actuatoren | Meet- en stuurpunten in het veld |
| Historian-databases | Opslag van tijdreeksen en meetgegevens voor analyse |
| Edge & IoT-platformen | Lokale verwerking en filtering van data voor OT-IT-integratie |
🏗 OT-architectuur in lagen (Purdue-model)
Een gangbare manier om OT-architectuur te structureren is via het Purdue-model:
| Laag | Beschrijving |
|---|---|
| Level 0 | Fysiek proces (water, elektriciteit, verkeer, productie) |
| Level 1 | Sensoren, actuatoren, veldapparatuur |
| Level 2 | Besturing: PLC, DCS, IED’s |
| Level 3 | Monitoring & toezicht: SCADA, Historian, HMI |
| Level 3.5 | DMZ / beveiligde scheiding met IT-netwerk |
| Level 4 | IT: MES, ERP, analytics, business systemen |
Een goede OT-architectuur definieert per laag welke componenten, protocollen en beveiligingsmaatregelen gelden.
🔐 Beveiligingsaspecten
| Beveiligingsmaatregel | Toelichting |
|---|---|
| Netwerksegmentatie | Scheid zones (veld, SCADA, IT) via firewalls en VLAN’s |
| Security by Design | Beveiliging direct opnemen in architectuurontwerp |
| IEC 62443 | Standaard voor OT-beveiliging en zones/condities |
| Patchmanagement | Veilig en gecontroleerd bijwerken van firmware en software |
| Lifecycle Management | Versiebeheer, documentatie en EOL-beleid van OT-componenten |
| Logging & detectie | Monitoring van afwijkend gedrag of ongewenste toegang |
🔁 Verschil tussen IT- en OT-architectuur
| Kenmerk | IT-architectuur | OT-architectuur |
|---|---|---|
| Doel | Informatiebeheer, gebruikersondersteuning | Procesbesturing, fysieke realisatie |
| Prioriteit | Vertrouwelijkheid > beschikbaarheid | Beschikbaarheid > integriteit > vertrouwelijkheid |
| Veranderfrequentie | Hoog (patches, updates) | Laag (lange levensduur, geplande onderhoud) |
| Interfaces | Gebruikersapplicaties, webdiensten | Sensoren, actuatoren, machineprotocollen |
IT OT Convergentie vraagt om een architectuur die beide werelden technisch én beleidsmatig verbindt.
🧭 Doelen van OT-architectuur
- Standaardiseren van componenten en netwerken
- Beheersbare groei van installaties
- Waarborgen van veiligheid en beschikbaarheid
- Bevorderen van interoperabiliteit tussen leveranciers en systemen
- Voorbereiden op innovatie (bijv. IIoT, predictive maintenance)
📌 Samengevat
OT-Architectuur is de blauwdruk voor betrouwbare, veilige en toekomstbestendige industriële systemen. Door structuur aan te brengen in besturing, netwerken en beveiliging, wordt OT integraal beheersbaar — ook in samenhang met IT.