Wat is ArchiMate?
ArchiMate is een open en gestandaardiseerde modelleringstaal voor enterprise Architectuur.
Het wordt gebruikt om architecturen visueel, eenduidig en gestructureerd in kaart te brengen, van strategie tot techniek.
ArchiMate maakt complexe architecturen begrijpelijk voor zowel bestuurders als ontwerpers, met een gemeenschappelijke taal.
🧠 Doel van ArchiMate
| Doel | Toelichting |
|---|---|
| Visuele communicatie | Helpt bij het uittekenen van architectuurmodellen en afhankelijkheden |
| Uniformiteit | Maakt modellen vergelijkbaar en consistent binnen én tussen organisaties |
| Samenhang tonen | Verbindt strategie, processen, applicaties, gegevens en infrastructuur |
| Ondersteuning voor TOGAF | ArchiMate is officieel ontwikkeld door The Open Group, net als TOGAF |
🏗 Opbouw van ArchiMate
ArchiMate is opgebouwd in lagen en domeinen:
📚 Belangrijke lagen
| Laag | Wat beschrijft het? |
|---|---|
| Strategy | Capaciteiten, doelen, resources en stakeholders |
| Business | Processen, rollen, services, producten (zie Businessarchitectuur) |
| Application | Software, interfaces, logica (zie Applicatiearchitectuur) |
| Data | Informatiemodellen, objecten, opslag (zie Informatiearchitectuur) |
| Technology | Hardware, netwerken, protocollen (zie Technische architectuur) |
| Physical (optioneel) | Apparaten, fysieke objecten — relevant voor OT |
| Implementation & Migration | Projecten, deliverables, implementatietijdlijn |
🔗 Verbindingen tussen lagen
ArchiMate gebruikt relaties zoals:
- Composition (onderdelen)
- Realization (implementatie)
- Serving (dienstverlening)
- Triggering (volgorde)
- Association (generieke koppeling)
Hierdoor kun je impactanalyses, afhankelijkheden en procesketens modelleren.
🛠 Tools en toepassingen
| Tool | Gebruik |
|---|---|
| Archi (open source) | Populair modeling tool voor ArchiMate |
| BiZZdesign | Commerciële tool met ArchiMate- en TOGAF-ondersteuning |
| Sparx Enterprise Architect | Brede ondersteuning van ArchiMate, BPMN, UML etc. |
| OpenText ProVision | Vooral binnen overheid en keteninformatisering |
🏛 ArchiMate in de publieke sector
| Architectuurkader | Toepassing van ArchiMate |
|---|---|
| NORA | Voor visualisatie van functies, ketens en principes |
| GEMMA | Gemeenten modelleren processen, applicaties en informatie met ArchiMate |
| MARIJ | Rijksdiensten gebruiken ArchiMate voor portfoliobeheer en veranderarchitectuur |
| WILMA / PETRA | Visualisatie van watersystemen, beheerobjecten, fysieke koppelingen |
ArchiMate maakt complexe domeinen als vergunningverlening, toezicht, infrastructuur en handhaving inzichtelijk en navolgbaar.
🏭 ArchiMate en OT-context
Hoewel ArchiMate primair uit IT komt, is het uitbreidbaar naar Operationele Technologie (OT):
| Toepassing | Modelleeraspect |
|---|---|
| Sensoren en veldapparatuur | Fysieke laag + technische realisatie |
| SCADA/HMI | Applicatielaag met koppeling naar field systems |
| Netwerken en segmentatie | Modelleren van netwerkarchitecturen, VLAN’s, DMZ’s |
| IT-OT integratie | Visualisatie van koppelvlakken, protocollen en beveiligingszones |
In OT kun je ArchiMate combineren met IEC 62443 zones/conduits of het Purdue Model.
📌 Samengevat
ArchiMate is de visuele taal voor enterprise Architectuur.
Het helpt organisaties om strategie, processen, systemen en infrastructuur gestructureerd te modelleren, en maakt architectuurplaten begrijpelijk voor techniek én bestuur.