Wat is een APT (Advanced Persistent Threat)?

Een APT (Advanced Persistent Threat) is een geavanceerde, langdurige en doelgerichte cyberaanval, vaak uitgevoerd door goed georganiseerde groepen zoals statelijke actoren of professionele cybercriminelen.

In OT (Operational Technology) richt een APT zich vaak op industriële installaties, infrastructuur of kritieke processen, met als doel sabotage, spionage of verstoring.


🧠 Kenmerken van een APT

KenmerkToelichting
AdvancedComplexe aanvalstechnieken, zero-days, laterale bewegingen
PersistentAanvallers blijven lange tijd onopgemerkt in het netwerk aanwezig
TargetedGericht op een specifieke organisatie, sector of zelfs een specifieke machine
StealthMinimale verstoring om detectie te voorkomen
Long dwell timeAanwezigheid vaak weken tot maanden voordat actie wordt ondernomen

🎯 Bekende APT-voorbeelden in OT

NaamDoelwitMethode
StuxnetIraanse nucleaire installatiesPLC-sabotage via SCADA-infectie en firmwarewijziging
IndustroyerEnergie-infrastructuur (Oekraïne)Manipulatie van industriële protocollen zoals IEC 60870-5-104
Triton/TrisisVeiligheidssystemen in petrochemieDoelgericht op Safety PLC (Schneider Triconex)
BlackEnergyEnergiesector en kritieke infrastructuurPersistence via Windows, laterale OT-beweging via Remote Access

🔓 Typische aanvalsfases (APT kill chain)

  1. Reconnaissance – Verzamelen van info over netwerk, systemen, leveranciers
  2. Initial Access – Via phishing, kwetsbare webportals of supply chain
  3. Establish foothold – Backdoors, malware, Rogue Devices
  4. Lateral Movement – Verplaatsen binnen IT/OT via kwetsbare componenten
  5. Privilege Escalation – Beheerdersrechten verkrijgen
  6. Data Exfiltration / Manipulation – Spionage of sabotage uitvoeren
  7. Persistence – Achterdeuren blijven actief, ook na herstelpogingen

🔐 APT-herkenning in OT

GedragVoorbeeld
Ongebruikelijke communicatiePLC communiceert ineens met onbekend IP
Nieuwe services of scripts actiefRemote access-software of scriptingtools op HMI’s
Activiteit buiten productietijdenData-overdracht of config-wijzigingen ’s nachts
Sudden changes in firmware/projectWijziging in ladder logic of HMI-beelden
Netwerkverkeer naar onbekende hostsOutbound verbindingen via Historian of databruggen

✅ Verdedigingsmaatregelen tegen APT’s

MaatregelToelichting
NetwerksegmentatieScheid IT en OT fysiek of logisch via Purdue Model
Asset InventoryWeet wat draait, zodat afwijkingen opvallen
AnomaliedetectieDetecteer afwijkend gedrag of communicatiepatronen
SIEM en Threat IntelligenceIntegreer OT-logs met context over bekende APT-groepen
PatchmanagementBeperk exploitmogelijkheden via updates
Code SigningBescherm firmware en software tegen ongewenste aanpassingen
Zero Trust ArchitectureVertrouw niets standaard, ook niet binnen het interne netwerk
Incident Response PlanVoorbereid reageren bij detectie of vermoeden van APT-activiteit

📌 Samengevat

APT’s zijn geraffineerde aanvallen met lange adem, die gericht zijn op spionage of verstoring van Industriële processen. Detectie en bescherming vragen om diepgaande zichtbaarheid, segmentatie en gedragsanalyse binnen OT-netwerken.