Wat is Procesautomatisering?
Procesautomatisering verwijst naar het gebruik van technologie om Industriële processen automatisch te regelen, monitoren en besturen zonder handmatige tussenkomst. Het is essentieel binnen sectoren zoals chemie, voedselproductie, farmacie, energie en waterzuivering.
Door processen te automatiseren, verhogen bedrijven hun efficiëntie, kwaliteit, veiligheid en betrouwbaarheid, terwijl kosten worden gereduceerd.
🧠 Hoe werkt procesautomatisering?
Procesautomatisering bestaat uit verschillende lagen en componenten die samenwerken binnen een besturingssysteem. Het algemene verloop is als volgt:
- Sensoren meten fysieke grootheden zoals temperatuur, druk, flow, niveau.
- PLC’s of DCS-systemen verzamelen data, vergelijken met de gewenste waarden (setpoints), en sturen acties aan.
- Actuatoren zoals kleppen, motoren of pompen reageren op stuurcommando’s.
- SCADA- of HMI-systemen geven operators visuele controle en interactie met het proces.
- In hogere lagen wordt data geanalyseerd en geoptimaliseerd via MES of ERP-systemen.
🏭 Toepassingen van procesautomatisering in de industrie
- Chemische industrie: nauwkeurige dosering en temperatuurcontrole
- Voedingsindustrie: batchgewijze verwerking, hygiënische productie
- Farmaceutische industrie: validatie, GMP-conform procesbeheer
- Watersector: continue monitoring van debiet en kwaliteit
- Energieproductie: bewaking en regeling van turbineprocessen
Automatisering maakt het mogelijk om processen 24/7 betrouwbaar te laten draaien, vaak met minimale menselijke tussenkomst.
🔍 Procesautomatisering vs. Machineautomatisering
| Aspect | Procesautomatisering | Machineautomatisering |
|---|---|---|
| Type processen | Continue of batchprocessen | Discrete processen |
| Doel | Regelmatige regeling op basis van proceswaarden | Aansturing van machines of productielijnen |
| Regelstrategieën | PID, feedforward, modelgebaseerd | Logische schakelingen, volgordebesturing |
| Voorbeelden | Reactor, mengtank, destillatiekolom | Verpakkingsmachine, sorteersysteem, robotarm |
🔐 Beveiligingsaspecten
Procesautomatisering raakt steeds vaker verbonden met IT-systemen. Hierdoor ontstaan risico’s:
- Cybersecuritymaatregelen zoals Firewall, IDS, SIEM, en Netwerksegmentatie zijn essentieel
- OT-netwerken moeten strikt gescheiden of gesegmenteerd zijn van IT-omgevingen
- Toegangsbeheer via RBAC of MFA voorkomt ongeautoriseerde toegang
- Patchmanagement en Hardening helpen kwetsbaarheden verkleinen
IEC 62443 is de internationale standaard voor beveiliging van industriële automatisering en controle systemen.
📌 Samengevat
Procesautomatisering is de kern van moderne industriële productie, waar efficiëntie, veiligheid en kwaliteit samenkomen door slimme technologieën en systemen. Het biedt schaalbaarheid, reproduceerbaarheid en betrouwbaarheid – van eenvoudige pompregeling tot geavanceerde fabrieksbesturing.