Wat is een Datadiode?
Een datadiode is een hardwareapparaat dat unidirectionele (eenrichtings)datastromen afdwingt tussen twee netwerken. Het zorgt ervoor dat data slechts in één richting kan worden verzonden, en voorkomt daarmee dat informatie of commando’s terug kunnen vloeien.
In OT-netwerken worden datadiodes ingezet om de vertrouwelijkheid en integriteit van kritieke systemen te waarborgen en terugkoppeling van dreigingen te blokkeren.
🧠 Hoe werkt een datadiode?
- Een datadiode bestaat meestal uit twee fysieke netwerkinterfaces:
- Het apparaat bevat geen terugkanaal (TCP-acknowledgements zijn onmogelijk)
- Speciale software zorgt voor:
- Protocoolconversie (bijv. UDP-tunneling van TCP)
- Buffering en foutcorrectie
- Typische toepassingen:
- Verzenden van procesdata van OT → IT
- Beschermen van OT-zone tegen terugkoppeling (bijv. malware, C2-verkeer)
Een datadiode is fysiek onveranderbaar: de eenrichtingswerking is gegarandeerd door ontwerp, niet alleen door configuratie.
🏭 Toepassing van datadiodes in industriële netwerken
- SCADA stuurt alleen gegevens naar een Historian in de IDMZ
- PLC-data wordt beschikbaar gesteld aan MES/ERP zonder dat terugschrijven mogelijk is
- Real-time OT-logs (bijv. alarmen, trends) worden doorgestuurd naar een SIEM
- Gebruik in kritieke infrastructuur (energie, water, pharma) om Air gap-achtige beveiliging te bereiken
- Datadiodes worden vaak gecombineerd met Anomaliedetectie en Firewalls
Ze zijn bijzonder geschikt voor hoogbeveiligde of gereguleerde OT-omgevingen, zoals onder IEC 62443.
🔍 Datadiode vs. Firewall
| Aspect | Datadiode | Firewall |
|---|---|---|
| Verkeer | Alleen fysiek éénrichtingsverkeer mogelijk | Verkeer in beide richtingen, op basis van regels |
| Configuratie | Niet afhankelijk van software of policy | Vereist regels en updates |
| Bypass mogelijk? | Niet zonder fysieke wijziging | Ja, bij configuratiefouten of misbruik |
| Toepassing OT | Voor ultieme isolatie van systemen | Voor gedetailleerde toegangscontrole |
🔐 Beveiligingsaspecten
- Geen remote access mogelijk naar het OT-netwerk via een datadiode
- Reduceert risico op datalekken, malwareterugkoppeling of ransomwareverspreiding
- Wordt vaak gebruikt als onderdeel van Zero Trust en Defense in Depth
- Ondersteunt compliance met IEC 62443, NIS2 en andere kritieke infrastructuurnormen
- Let op: sommige protocollen (bijv. TCP) zijn lastig over eenrichtingslijnen → oplossing via protocoltunneling
Een datadiode is geen vervanging van een firewall, maar een extra harde fysieke scheiding.
📌 Samengevat
Een datadiode is een fysieke netwerkbeveiligingsoplossing die gegarandeerd slechts éénrichtingsverkeer toestaat. In OT-omgevingen zorgt dit voor maximale afscherming van kritieke systemen, met gecontroleerde data-uitvoer zonder risico op terugkoppeling.